Cynllun Lliniaru Llifogydd Heol Penrhys

Cefndir y Cynllun

Mae ardal Heol Penrhys yn Ystrad wedi profi dau achos o lifogydd sylweddol yn ystod y blynyddoedd diwethaf, gyda phrif ffynhonnell perygl llifogydd yn yr ardal yn gysylltiedig â chyrsiau dŵr cyffredin a ffynonellau dŵr wyneb. Digwyddodd y llifogydd mwyaf arwyddocaol yn ystod Storm Dennis ym mis Chwefror 2020 a arweiniodd at lifogydd mewnol mewn 14 eiddo preswyl ac 1 busnes ar draws Heol Penrhys.

Mae’r llifogydd yn lleoledig i’r ardal ac yn deillio o faterion yn ymwneud â chapasiti hydrolig (y gallu i reoli llif dŵr yn ystod glaw trwm a stormydd) a thueddiad i falurion cronni sy’n achosi rhwystrau o fewn y rhwydwaith cyrsiau dŵr cwlfert sy’n cludo trwy’r ardal. Nod y cynllun lliniaru llifogydd arfaethedig yw lliniaru'r risgiau hyn trwy ganolbwyntio ar gilfach cwlfert Heol Penrhys a'r rhwydwaith cyrsiau dŵr â chwlfert cysylltiedig.

Mae cymuned Ystrad hefyd yn cael ei nodi fel y 63ain gymuned sydd â’r perygl mwyaf o ran perygl llifogydd dŵr wyneb a chyrsiau dŵr cyffredin yng Nghymru yn ôl y Gofrestr Cymunedau mewn Perygl (CaRR) a ddatblygwyd i ddarparu dull gwrthrychol o nodi risg a blaenoriaethu perygl llifogydd. gweithgareddau rheoli ar lefel gymunedol, Cymru gyfan.

Amcanion y Cynllun Arfaethedig

• Lleihau perygl i fywyd drwy leihau nifer y bobl sy'n cael eu heffeithio gan beryglon gan lifogydd dwfn a chyflym.
• Lleihau aflonyddwch yn y gymuned drwy leihau nifer yr adeiladau preswyl a masnachol sy'n cael eu heffeithio gan beryglon o lifogydd.
• Dim niwed i'r cwrs dŵr/afon sy'n derbyn y dŵr yn bellach i lawr yr afon
• Lleihau amhariad ar seilwaith hanfodol neu gefnogi’r gwaith o baratoi cynlluniau i’w galluogi i gynnal eu gweithrediad.
• Sicrhau bod prosiectau’n cael eu hadeiladu mewn ffordd gynaliadwy.
• Darparu opsiwn a ffefrir sy'n gweithio gyda phrosesau naturiol ac yn hyrwyddo isadeiledd gwyrdd.
• Gwella gwytnwch yr asedau perygl llifogydd yn erbyn newid yn yr hinsawdd - hyrwyddo gofynion hygyrchedd a chynnal a chadw isel.

Disgrifiad o'r Cynllun Arfaethedig

Nod y prosiect yw dylunio cynllun lliniaru llifogydd sy’n gwella gwytnwch y rhwydwaith cyrsiau dŵr cyffredin, gan leihau’r tebygolrwydd o achosion o lifogydd sy’n gysylltiedig â rhwystrau, yn ogystal â gwella capasiti hydrolig y rhwydwaith. Nod y cynllun hwn yw lleihau'r posibilrwydd o lifogydd hydrolig a rhwystredig yng nghwrs dŵr cyffredin Heol Penrhys a allai effeithio ar gymuned ehangach Ystrad.

Bydd y prosiect hwn yn cynnwys gwella gwytnwch cilfach cwlfert Heol Penrhys a sianeli ategol, gan sicrhau hygyrchedd ar gyfer rhaglenni cynnal a chadw hirdymor. Mae’r ffocws ar ddylunio gwelliannau a mesurau gwydnwch i wella gallu’r cwrs dŵr i reoli malurion sy’n cronni tra’n parhau i gynnal ei gapasiti hydrolig cyffredinol.

Yn ogystal a hyn, nod y prosiect yw helpu i gynnal y llwybr trafnidiaeth ar hyd y Briffordd ‘B4512 Heol Penrhys’, sy’n cefnogi mynediad i gymuned Penrhys a chysylltedd rhwng Cwm Rhondda Fawr a Chwm Fach drwy gyfyngu ar yr aflonyddwch a achosir gan berygl llifogydd.